شلغم، ریشه گیاهی است سفيد رنگ که برای مصرف انسانی و خوراک دام کاربرد دارد. نام علمی آن براسیکا راپا است و معمولا در نواحی معتدل رشد می کند و بخاطر ارزش غذایی و طعم ریشه آن کشت می شود.

برگ های شلغم، در برخی مناطق بعنوان سبزی استفاده می شود و تفاوت کوچکی میان ماده مغذی برگ ها و ریشه شلغم وجود دارد. برگ ها اغلب تلخ اند و می بایست مانند برگ های خردل در آب بجوشند تا خوش طعم شوند. بیش از دو هزار سال است که شلغم در برنامه غذایی زندگی بشر نقش مهمی داشته است. خیلی از کشورها از برزیل،انگلستان و ژاپن گرفته تا ایران، امریکا و نروژ شلغم را در آشپزی خود بکار می برند و قرن هاست که شلغم را از عناصر اصلی وعده قرار داده اند.

شلغم از نظر بافت و ظاهر شبیه به سیب‌زمینی است، اما عطر و طعم تیزی دارد که برای استفاده در کنار گوشت‌های شیرین مناسب است. این سبزی ریشه‌دار در تمام سال قابل دسترس است، اما معمولا در فصل‌ های پاییز و زمستان یافت می‌شود و مصرف آن هم رواج بیشتری پیدا می‌ کند. اضافه کردن شلغم به رژیم غذایی، ویتامین‌ها و املاح مهمی را برای بدن فراهم می‌ سازد که همگی به تقویت سلامتی کمک می‌ کنند.

شلغم یکی از سبزیجات بسیار مفیدی است که نقش قوی ترین آنتی بیوتیک ها را بازی می کند اما متأسفانه چون نسبت به انواع دیگر سبزیجات کاربرد کمتری در وعده های غذایی مان دارد، کمتر از آن استفاده می کنیم. با شروع فصل سرما، سرماخوردگی مهمترین سوغات طبیعت است و شلغم چه بصورت پخته که معمولا بوی آن برایمان غیر قابل تحمل است و چه به شکل خام، نقش مهمی در درمان این بیماری به ظاهر ساده اما همه گیر دارد. در ادامه بیشتر با خواص و موارد مصرف این درمانگر طبیعی آشنا می شویم.

طبع شلغم چیست؟
از دیدگاه طب سنتی طبع شلغم گرم و تر بوده که تری آن به گرمی غلبه دارد.

مصلح شلغم چیست؟
 آویشن ،سکنجبین یا گلقند مصلح شلغم هستند.
از آنجایی که شلغم دارای تری زیادی است، مصلحات آن فلفل، زیره و خردل نیز معرفی شده‎اند که خشکی غالبی داشته و طبع شلغم را به تعادل می‎ رسانند.

شلغم دارای ارزش غذایی غنی متشکل از ویتامین های B2, B6, B5, B3, B1, E, C, A, K و فولات و همچنین مواد معدنی مثل منگنز، فیبر، پتاسیم، منیزیم، آهن، کلسیم و مس هست. همچنین منبع خوبی از فسفر، اسید های چرب امگا3 و پروتئین هم هست.

یک فنجان شلغم تنها 36 کالری داره و مقدار قابل توجهی از مواد مغذی رو داراست. این سبزی برای افراد که دارای رژیم های غذایی هستند بسیار عالی هست. مخصوصا که فیبر قابل توجهی داره و میتونه سیر کننده هم باشه.

هر فنجان شلغم له‌شده حاوی ۲۷ میلی‌گرم ویتامین C است که خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد. براساس دستورالعمل‌های بین‌المللی، میزان مصرف روزانه این ویتامین در مردان باید به ۹۰ میلی‌گرم و در زنان به ۷۵ میلی‌گرم برسد. هدف اصلی از دریافت ویتامین C، تقویت سیستم ایمنی و ترمیم بافت‌های بدن است.

ترکیبات شیمیایی :

آب                                  91 گرم

پروتئین                            1 گرم

مواد چربی                       0/2 گرم

مواد نشاسته ای               6/6 گرم

کلسیم                           40 میلی گرم

فسفر                            30 میلی گرم

آهن                              0/5 میلی گرم

سدیم                          50 میلی گرم

پتاسیم                         270 میلی گرم

ویتامین ب 1                  0/04 میلی گرم

ویتامین ب 2                 0/07 میلی گرم

ویتامین ب 3                 0/6 میلی گرم

ویتامنی ث                   40 میلی گرم

1.شلغم مناسب برای سلامت قلبی و عروقی :

شلغم، درست مثل بیشتر داروهای گیاهی، ترکیبات خیلی زیادی را شامل می شود که به عنوان ضد التهاب عمل می کنند. شلغم شامل مقدار زیادی ویتامین K است که به خاطر خواص ضد التهابی اش مشهور است. در نتیجه، از بیماری های قلبی و عروقی مانند  حمله قلبی یا سکته، جلوگیری می کند. علاوه بر آن، شلغم توانایی کاهش سطح کلسترول در بدن را با جذب مقدار بیشتری از صفرا دارد.اگر سطح کلسترول پایین باشد، البته از بیماری های قلبی و عروقی مختلف جلوگیری خواهید کرد.همچنین اسید فولیکی که در شلغم وجود دارد، برای سلامتی قلبی عروقی مفید خواهد بود.

2.شلغم برای تقویت استخوان :

معلوم می شود که شلغم برای استخوان نیز مفید خواهد بود.به خاطر این است که شلغم مقدار زیادی کلسیم و پتاسیم دارد. همانطور که می دانید، پتاسیم و کلسیم برای تقویت استخوان و ماهیچه ها بسیار ضروری هستند. آن مواد مغذی همچنین رشد استخوان شما را افزایش خواهند داد. بنابراین، استخوان شما قوی تر خواهد بود و احتمال کمتری وجود دارد که بیماری مرتبط با ماهیچه ها و یا استخوان هایی نظیر آسیب مفاصل و یا پوکی استخوان  داشته باشید. علاوه بر آن، شلغم نیز مقادیر زیادی از مواد معدنی دارند. این برای حمایت از تولید کلی بدن از بافت های ارتباطی مفید است.

3. شلغم مفید برای دستگاه گوارش :

به عنوان یک منبع گیاهی، هیچ تعجبی ندارد که شلغم برای بهبود سلامت سیستم گوارشی شما بسیار خوب است. اگر شما برخی مشکلات مربوط به سیستم گوارشی شما مانند یبوست، نفخ، یا اسهال دارید، پس از شروع به مصرف شلغم ایده خوبی خواهد بود. به این دلیل است که شلغم فیبر خوبی دارد که به بخش عمده ای از مدفوع کمک می کند که برای دفعش آسان تر شود.

4.شلغم برای تقویت سیستم ایمنی :

شلغم شامل مقدار زیادی ویتامین C است. از این رو، بهبود سیستم ایمنی شما را بسیار خوب خواهد کرد. ویتامین C  به عنوان یکی از مهم ترین مواد مغذی برای افزایش سیستم ایمنی در نظر گرفته می شود. به این دلیل است که تولید سلول های سفید خون و آنتی بادی را تحریک می کند. علاوه بر آن، ویتامین C می تواند با رادیکال های آزاد مبارزه کند. هم چنین ترکیبی به نام آسکروبیک اسیدهاب موجود در شلغم به عنوان تقویت کننده اصلی سیستم ایمنی در نظر گرفته می شود.

5. شلغم مفید برای متابولیسم :

همچنین هیچ تعجبی ندارد که شلغم می تواند بر حفظ سلامت بدن شما خوب باشد. به خاطر این است که شلغم دارای مجموعه ویتامین B زیادی است. این ویتامین ها فرآیندهای آنزیمی که در اطراف بدن ما رخ می دهند را بهتر کنترل می کند. علاوه بر آن، مجموعه ویتامین B نیز تضمین خواهد کرد که تمام قسمت های بدن ما به درستی کار می کنند. دلیل دیگر، ویتامین های B موجود در شلغم نیز برای حفظ و تثبیت سطوح هورمون های مختلف در بدن بسیار مفید خواهد بود.

6.خاصیت ضد التهابی شلغم :

اگر التهابات دارید، مصرف شلغم برایتان بسیار خوب خواهد بود.

به این دلیل است که شلغم خواص ضد التهابی دارد. ویتامین K و اسیدهای چرب امگا 3 که در آن ها وجود دارد منبع اصلی خواص ضد التهابی خود هستند. به طور خاص اسید های چرب امگا 3 چربی های خوبی در نظر گرفته می شوند که می توانند التهاب و هم چنین سلامت کلی بدن شما را تسکین دهند. بنابراین، اگر از درد مزمن که با التهاب مرتبط است رنج می برید، از تلخی شلغم لذت ببرید.

7. شلغم برای بهبود سلامتی ریه :

مشخص شده است که شلغم یک منبع بسیار خوب برای سلامتی ریه ها است. به این دلیل است که شلغم حاوی مقدار زیادی ویتامین  A است. علاوه بر فواید اصلی آن برای حفظ سلامت چشم ها، این ویتامین همچنین خطر آسیب زدن به ریه های شما را که معمولاً به خاطر عادات بد روزانه شما رخ می دهد، مانند سیگار کشیدن مکرر و بسیاری دیگر را خنثی می کند. بنابراین، اگر می خواهید از بیماری های ریوب دوری کنید، مصرف شلغم یک انتخاب بسیار خوب خواهد بود.

8. شلغم منبع عالی برای چشمانی سالم :

همانطور که قبلاً ذکر شد، شلغم حاوی مقدار زیادی ویتامین A است.

این ویتامین می تواند سلامتی چشم شما را حفظ کرده و بهبود بخشد. علاوه بر آن، یک ترکیب دیگر به نام لوتئین وجود دارد که باعث می شود این منبع گیاهی به عنوان یکی از بزرگ ترین منابع طبیعی برای بهبود سلامت چشمان شما مورد ستایش قرار گیرد. مطالعات زیادی نشان داده اند که هر فنجان شلغم خرد شده تقریباً 7000 میکروگرم لوتئین دارد که تا 70 درصد نیاز روزانه شما را تامین خواهد کرد تا سلامت بینایی خود را حفظ کنید. اگر می خواهید چشم های سالم داشته باشید، پس شلغم مصرف کنید.

9.شلغم برای افزایش گردش خون :

معمولاً منبع اصلی آهن از انواع مختلف گوشت می آید.

اما معلوم شد که سبزیجات خاصی، از جمله شلغم، حاوی مقدار زیادی آهن در آن است. بنابراین شلغم به عنوان یک آهن در نظر گرفته شده که برای بدن تولید سلول های قرمز خون تولید می کند. همان طور که می دانید، گلبول های قرمز خون بسیار مهم هستند که مواد مغذی را از غذایی که می خورید، منتقل می کند.

بنابراین اگر بدن شما مقدار کافی گلبول های قرمز را تولید می کند، به این معنی است که بدنتان گردش خون بهتری دارد و شما سالم تر خواهید بود.

علاوه بر آن، آهن بدون هٍم به طور معمول آهسته تر از آهن هٍم دار جذب می شود. بنابراین باید مطمئن شوید که ویتامین C به اندازه کافی مصرف می کنید تا جذب آهن بدون هٍم را افزایش دهید.

10. شلغم مفید برای سلامت تنفسی :

اگر شما یک مشکل مربوط به سیستم تنفسی دارید، مثال آسم، مصرف شلغم یک ایده عالی خواهد بود.بسیاری از مطالعات نشان داده اند که شلغم برای افرادی که مبتلا به آسم هستند، بسیار مفید است.علت این است که شلغم با مقدار زیادی ویتامین C دارد که به عنوان آنتی اکسیدان قوی شناخته می شود. علاوه بر آن، شلغم نیز خواص ضد التهابی دارد که به آن ها این امکان را می دهد تا مشکلات تنفسی مختلف بویژه آسم را درمان کنند.

شلغم برای تقویت سلامتی پوست :

به عنوان یکی از منابع اصلی ویتامین C و A، شکی نیست که شلغم سلامت پوست شما را افزایش دهد. آن ویتامین ها خواص ضد پیری خوبی دارند، چون رادیکال های آزاد را از بین می برند. رادیکال های آزاد علت اصلی مشکلات سلامتی پوستی نظیر چین و چین، خطوط ظریف و یا خال های سیاه شناخته می شوند. در نتیجه، البته پوست شما نرم تر و صاف تر از قبل خواهد بود. همچنین، شما بیشتر از سن واقعی خود جوان تر به نظر خواهید رسید. علاوه بر آن، مواد معدنی مختلف و بتا - کاروتن نیز برای افزایش سلامت پوست شما ضروری خواهند بود.

شلغم برای تقویت موها :

علاوه بر فواید آن برای پوست، مشخص شده است که شلغم هم فواید زیادی برای موهای شما ارائه می دهد. مطالعات زیادی نشان داده اند که مصرف منظم شلغم باعث تاثیر خوبی روی موهای شما خواهد شد. علتش این است که شلغم دارای مقدار زیادی از مس است. مس ترکیبی است که تاثیر زیادی بر تشکیل سلول های ملانین دارد. ملانین ماده ای است که نقش بزرگی را ایفا می کند تا رنگ موهای شما را تامین کند. علاوه بر آن، ملانین نیز غنی از مواد مغذی نظیر بتا - کاروتن، ویتامین C، روی، لوتئین و زکسانتین است. همه آن ها برای بهبود سلامت موی شما بسیار مهم هستند. در نتیجه آن ها موهای شما را محکم تر از قبل می کند.

شلغم برای درمان ترک کف پا :

مشخص شده است که اگر شما آن ها را به صورت خارجی اعمال کردید، شلغم چه فایده زیادی برای بدن شما خواهد داشت.بنابراین، در صورتی که درد را احساس می کنید یا چین و چروک و ترک روی کف پاهای خود پیدا کردید، ممکن است بتوانید در آن منطقه از شلغم استفاده کنید. همانطور که قبلاً ذکر شد، شلغم خواص ضد التهابی و ضد پیری دارد که آن ها را قادر می سازد تا پاهای آسیب دیده را درمان کنند. می توانید شلغم جوشانده شده را به کار ببرید. بعد از آن، شما می توانید شروع به خیس کردن پاهای خود برای حدود 10 دقیقه در مخلوط شلغم و آب جوشیده کنید. اگر این کار را به طور مرتب انجام دهید، هیچ تعجبی ندارد که پای نرم و صاف داشته باشید.

خواص شلغم آنقدر زیاد است كه می توان گفت این گیاه برای هر دردی درمان است و اگر مردم می دانستند كه این گیاه چقدر فایده درد تمام باغچه های خانه خود را شلغم میكاشتند و هر روزه از آن استفاده می كردند .

1)شلغم مقوی است.

2)شلغم اشتها آور است.

3)شلغم ضعف جنسی را درمان كرده و اسپرم را زیاد می كند.

4)شلغم سرفه را تسكین می دهد.

5)ترشی شلغم بهترین نوع ترشی است زیرا مقوی معده و روده ها و اشتها آور است.

6)آب شلغم قند خون را پائین می آورد.

7)تخم شلغم را اگر سرخ كرده و بخورید برای ضعف جنسی موثر است.

8)اگر گلو درد دارید آب پخته شلغم را قرقره كنید.

9)خوردن آب شلغم درمان كننده جوش صورت است.

10)آنهایی كه حافظه ضعیف دارند حتما باید شلغم بخورند زیرا ثابت شده است كه شلغم حافظه را تقویت می كند.

11)شلغم شب كوری را درمان می كند.

12)شلغم بعلت داشتن ویتامین B1 علاج كم خونی است.

13)شلغم برای رشد و نمو استخوانها مفید است بنابراین زنان باردار و شیرده حتما باید از آن استفاده كنند .

14)زن حامله ای كه در مدت بارداری شلغم خورده باشد بچه اش زودتر رشد كرده ، زودتر حرف می زند و حتی زودتر راه می افتد و در مقابل امراض مقاومت بیشتری خواهد داشت .

15)آنهایی كه غده تیروئیدشان كم ترشح می كند باید حتما شلغم بخورند زیرا شلغم بعلت داتشن ید فراوان ترشحات غده تیروئید را تنظیم می كند .

16)شلغم مهمترین گیاه ضد سرطان است و حتی گسترش سرطان را متوقف می كند .

17)شلغم درمان بسیاری از بیماریهای پوستی است.

18)شلغم پخته بهترین دارو برای برونشیت است.

شلغم را به غذا اضافه کنید تا از تمام خواص آن بهره مند شوید. شلغم، می تواند به روش های مختلف طبخ شود و به سوپ و سالاد اضافه شود.

نگاهی بيندازيم به روش سرو آنها:

سالاد:

شلغمهای کوچکتری که در اوایل رشد گیاه برداشت می شوند،خوشمزه تر و شیرین ترند. اگر شلغم بصورت خام در سالاد سبزیجات بهمراه کلم،کاهو و چغندر مصرف شوند،بسیار ترکیب مقوی خواهد شد. شلغمهای بزرگتر، طعم مشخص و شبیه چوب پيدا می کند و برای سالاد خیلی مناسب نیستند.

بخارپز:

شلغم را نگینی کرده و به سبزیجات بخارپز مانند سیب زمینی، هویچ، پیاز  و بروکلی بیفزایید. غذا های بخار پز میت واند با گوشت مرغ،گوساله یا گوسفند طبخ شوند. برگ شلغم، می تواند بهمراه سایر سبزیجات در پخت انواع سوپ و غذاها مصرف شود.

انواع سوپ :

برای سوپ از سیب زمینی، هویج، موسیر، کلم قمری و ترخینه استفاده کنید. این سوپ دقیقا مثل واکسن سرماخوردگی است. می توانید کمی گوشت سینه مرغ هم به آن اضافه کنید تا مقوی تر شود. اگر دوست داشتید سبزی هایی مثل جعفری و گشنیز را هم می توانید خرد و به آن اضافه کنید. در این صورت یک غذای کامل، خوشمزه و سالم دارید.

ترشی و شور :

کمی عجیب است. ولی وقتی فصل شلغم است مثل خیارشور می توانید ترشی شلغم درست کنید و برای فصل هایی که این سبزی تازه را ندارید از خواص آن بهره مند شوید.

آن را مکعبی خرد کنید، مقداری سبزی طعم دار، فلفل قرمز و اگر دوست دارید تربچه به آن اضافه کنید. سرکه را به آن اضافه کنید و بگذارید برای مدتی بماند. شور شما بعد از ۱۰ تا ۲۰ روز قابل استفاده است.

یا می توانید به شکل ترشی آن را در سرکه جوشانده و نگهداری کنید تا پس از رسیدن آن را در فصل هایی که این سبزی در اختیار ندارید در کنار غذای تان استفاده کنید.

چیپس شلغم :

الان فصل خوبی است چون یا بخاری یا شوفاژ دارید. می توانید شلغمها را حلقه حلقه کرده و روی لبه های بخاری یا شوفاژ بگذارید تا خشک شوند. اگر از شوفاژ استفاده می کنید حتما زیر شلغمها یک پارچه نخی سفید تمیز بگذارید. پس از خشک شدن آن ها را می توانید در شیشه نگهداری و هر زمان دوست داشتید به عنوان تنقلات استفاده کنید.

نکته مهم: افرادی که مشکلات تیروئید دارند بهتر است از این سبزی و سایر سبزی های ریشه ای استفاده نکنند. ولی در مورد مصرف و میزان آن حتما با پزشک خود صحبت کنید و نظر او را بخواهید.

پس بد نیست در شب های طولانی پاییز و زمستان یک ظرف شلغم پخته شده را با کمی آب لیموترش تازه و فلفل سیاه امتحان کنید.

عسل و شلغم دو آنتی اکسیدان قوی هستند که ترکیب این دو برای درمان سرماخوردگی بسیار مؤثر است. برای استفاده ی مفید و موثر از شلغم خام بهتر است تا بعد از جدا کردن ریشه و ساقه با ایجاد حفره نسبتا عمیقی مقداری عسل داخل شلغم بریزید و پس از به آب افتادن آن را بنوشید و بوته ی شیرین و خوش طعم آن را با غذا یا به شکل پخته مصرف کنید.

بنابراین، بعد از اینکه شما همه مزایا را دانستید، شرط می بندم که می خواهید بلافاصله آن را مصرف کنید. با اینکه به راحتی می توانید شلغم را در بازار پیدا کنید، اما باید بدانید چگونه بهترین شلغم ها را بخرید. این چند نکته در مورد نحوه خرید شلغم خوب در بازار است:

اگر متوجه شدید که ریشه های شلغم سبز هستند، بهتر است شلغمی را انتخاب کنید که رنگ سبز تیره در برگ های خود دارند که درست مانند برگ های اسفناج است.

اگر شلغمی را پیدا کردید که رنگ زرد دارد، از آن دوری کنید.

رنگ زرد در شلغم خوراکی نشانه بارز این است که سهام قدیمی هستند و دیگر تازه نیستند.

به شدت توصیه می شود شلغمی را بخرید که اندازه ریشه های متوسطی دارد. شلغم با اندازه بزرگ ریشه ممکن است طعم تلخی در برگ هایش داشته باشد. در همین حال، شلغمی که اندازه متوسطی در ریشه هایش دارد معمولاً برگ های بهتری دارد.

بعد از اینکه شلغم خریدید، باید آن ها را به درستی ذخیره کنید تا سلامتی کامل بماند در نتیجه اینها توصیه هایی در مورد نحوه نگهداری شلغم هستند:

در صورتی که شلغم سبزی را که با ریشه های خود مرتبط هستند خریداری کنید، باید آن را از ریشه جدا کنید.

بعد از آن بسیار خوب است که شلغم را در یک کیسه پلاستیکی قرار دهید و به اندازه کافی هوایش را بیرون بکشید. بعد از آن باید آن ها را در سردترین بخش یخچال خود قرار دهید. به خاطر داشته باشید، بیش از 4 روز نباید در یخچال نگه دارید. آن ها را فوراً تمیز کنید و از آن ها بهترین استفاده را خواهید کرد.

خوب است که سبزیجات شلغم را تا جایی که ممکن است مصرف کنید، زیرا قسمت های سبز به سرعت مواد مغذی خود را از دست می دهند. بنابراین توصیه نمی شود که آن ها را در مدت زمان طولانی بپزید.

اگرچه شما قبلاً می دانستید که شلغم می تواند چندین مزایا بدهد، اما آن ها برخی عوارض جانبی را در برخی شرایط خاص خواهند داشت.در اینجا برخی عوارض جانبی و اقدامات احتیاطی در مورد شلغم وجود دارد که باید توجه کنید:

بیمارانی که سنگ صفرا و یا مشکلات کلیوی دارند، نباید شلغم مصرف کنند. به این دلیل است که شلغم یکی از غذاهای مخصوصی است که حاوی مقدار زیاد اگزالات است.

مقدار بالای اگزالات در مایعات بدن متمرکز خواهد شد و سپس شکل می گیرند. این پدیده به افراد مبتلا به کلیه مشکلات کلیوی در آینده آسیب می رساند.

بیماران مبتلا به مشملات تیروییدی نیز نباید شلغم مصرف کنند.

این، به خاطر این است که شلغم حاوی ماده ای خاص به نام گویتروگنز است. این مواد عموماً می توانند با عملکرد غده تیرویید تداخل پیدا کنند. در نتیجه آن مواد با مشکلات تیروئیدی به افراد آسیب می رساند.

در اغلب موارد، افرادی که نفخ شکمی دارند، ثابت توصیه نمی شود که شلغم مصرف کنند.

علتش این است که شلغم حاوی مقدار زیادی از ترکیبات سولفور است. همانطور که قبلاً می دانید، مقدار زیاد ترکیبات سولفور موجب مشکلات هاضمه و نفخ شکم برای افراد خاص خواهد شد.

سعی کنید که در فصل زمستان برای پیشگیری از سرماخوردگی و بیماریهای تنفسی اقلا چند بار در هفته شلغم بخورید شلغم پخته بهترین صبحانه است . بدن را تمیز کرده و مواد سمی را ازبدن خارج می سازد . البته آب شلغم خام خواص بیشتری از شلغم پخته دارد بشرطی که معده شما را ناراحت نکند .

ما در این مقاله تمام تلاش خود را انجام دادیم تا درباره خواص شلغم با شما صحبت کنیم. امیدواریم از خواندن این مقاله لذت کافی را ببرید.

ممنون که تا پایان این مطالب همراه ما بودید.